فریمان، زیستگاه کهن خراسان

شهرستان فریمان از شهرستان‌های استان خراسان رضوی می‌باشد. مرکز این شهرستان شهر فریمان است. قلندرآباد، سفیدسنگ و فرهادگرد دیگر شهرهای آن هستند. در  سرشماری سال 1390، این شهرستان تعداد 93930 نفر جمعیت که از این تعداد 46636 نفر را مردان و 47296 نفر را زنان تشکیل داده اند.
  
فریمان، زیستگاه کهن خراسان
فریمان در 75 کیلومتری شهر مشهد واقع شده است. این شهرستان با 3325 کیلومتر مربع وسعت از شمال و شمال غربی به مشهد، از شرق به تربت جام و از جنوب به تربت حیدریه محدود می شود. ارتفاع آن از سطح دریا 1405 متر است و دارای دو بخش مرکزی و قلندرآباد و دهستان های فریمان، سنگ بست، بالابند و قلندرآباد است.

دو رشته کوه در اطراف فریمان قرار دارد که بلندترین آنها کوه کیلاق با 2942 متر ارتفاع است و کوه بی بی غیب با ارتفاع 2881 متر، قطار النگ با ارتفاع 2605 متر و کوه دال با ارتفاع 2219 متر در زمره بلندترین قلل این شهرستان به شمار می آیند.

در این منطقه رودخانه های فریمان، سنگ بست، قلندرآباد، کلاته منار و براشک جریان دارند و پوشش گیاهی آن شامل درختان ارس، پسته و گونه های گون، درمنه، قیاق گل بنفشه و ... است. در مجموعه حیات وحش شهرستان فریمان حیواناتی همچون قوچ، آهو، کل، خرگوش و پرندگانی نظیر کبک و تیهو زندگی می کنند که این خود از آب و هوای مساعد این منطقه حکایت دارد.

وجه تسمیه و نامگذاری شهرستان فریمان
فریمان در زمان صفویه و قاجاریه جزو املاک سلطنتی بوده است که در مورد کلمة فریمان در فرهنگ جغرافیای ایران چنین نگاشته شده است: واژة فّر با تشدید، ریشه اوستایی و پهلوی دارد و به معنی شکوه و جلال و فروغ خدایی آمده است. فری بی تشدید مخفف آفرین به معنی مدح و ستودن به کار می رود و مان صیغة امر از فعل ماندن است. بنا بر این واژة فریمان، مرکب از دو کلمه فری و مان می باشد. یعنی با شکوه و جلال بمان.

به نقل از کتاب شرح سفری به ایالت خراسان و شمال غربی افغانستان، جلد اول، وجه تسمیة فریمون را به این طریق بیان می کند که: در واقع این سد به دست شخصی به نام فریدون بنا شده که گفته می شود شاهی بوده است ولی اکنون این نام به فریمون تغییر یافته. بر اساس شواهد و ادلّه موجود فریمان در طی تاریخ پر فراز و نشیب خود زیر مجموعة نیشابور بوده است. حملات غُز و قتل و غارت آنها و هجوم خانمان برانداز چنگیز خان باعث افول نیشابور و به تبع گرایش فریمان به طوس که محل حکمرانی مغولان بود گشت و آخرین رشته های پیوند فریمان و نیشابور ظاهراً با حملات افغانها از هم گسست.